www.viribusunitis322012.fora.pl

turulmodar

Karl Wilhelm Kuk, obrońca twierdzy Kraków.

[link widoczny dla zalogowanych]

Najbardziej znany komendant Twierdzy Kraków urodził się 1 grudnia 1853 r. w portowym Trieście, w rodzinie urzędnika rachunkowego c.k. marynarki wojennej.
Ukończył wojskową szkołę techniczną w Mährisch Weißkirchen (dzisiaj Hranice na Morawach), oraz Technisches Miltaerakademie (Wojskową Akademię Techiczną) w Wiedniu.

Po odbyciu studiów akademickich służył w jednostkach inżynieryjnych c.k. armii.

1 września 1876 r. awansował na porucznika.

W 1878 r. jako oficer wojsk inżynieryjnych uczestniczył w okupacji Bośni i Hercegowiny, otrzymał wówczas medal za wybitną służbę wojskową Signum Laudis (Znak Zasługi) oraz awans na nadporucznika. Następnie 1878 - 1883 pełnił służbę w Brixen (wł. Bressanone) w pobliżu Bolano w Południowym Tyrolu (Górna Adyga), tworząc plany miejscowych umocnień, które miały tak bardzo się przydać Wielkiej Wojnie..

W latach 1881 - 1883 Kuk ukończył wyższy kurs inżynierii w Wiedniu, w latach 1883 - 1884 służył w Trydencie, uczestniczył wówczas w budowie potężnych fortyfikacji Corno w Lardaro. W latach 1884 - 1886 pełnił służbę w sztabie wojsk inżynieryjnych. 1 maja 1886 r. otrzymał awans na kapitana oraz przydział do 2 pułku inżynieryjnego. Jednak sztab wojsk inżynieryjnych rychło przypomniał sobie o jego zdolnościach, skutkiem, czego
w latach 1889 - 1895 służył ponownie w sztabie wojsk inżynieryjnych, pracował także w technicznym komitecie wojskowym będącym głównym ośrodkiem wdrażania nocy wynalazków do armii. Jego pasja pozostawała artyleria i9 niebawem został redaktorem specjalistycznego biuletynu poświęconego wiedzy z dziedziny artylerii i inżynierii wojskowej ''Mitteilungen über Gegenstände des Artillerie - und Geniewesens''.

W 1893 r. jako referent wojskowych spraw technicznych uczestniczył w wystawie międzynarodowej w Chicago. W roku 1895 uzyskał stopień majora. Następnie pełnił funkcję szefa wojsk inżynieryjnych w stolicy Hercegowiny - Mostarze, skąd dojeżdżał do Wiednia, gdzie w Akademii Wojskowej wykładał zagadnienia z dziedziny fortyfikacji i sztuki oblężniczej.

W 1897 r. Przyszedł kolejny awans – na podpułkownika, zaś w 1902 na pułkownika.
Gdy w latach 1902 - 1906 był dowódcą pułku kolejowo - telegraficznego, przekształcił go w nowoczesną formację na najwyższym poziomie światowym. Potem uzyskał dowództwo 72. Brygady piechoty w Zagrzebiu. Wraz z tym przyszedł kolejny awans – tym razem generalski:
30 kwietnia 1907 r. w wieku 53 lat został generałem majorem, czyli generałem brygady.

Przeznaczeniem życiowym Kuka odpowiadającym jego technicznym zainteresowaniom było dowodzenie twierdzami monarchii. Najpierw powierzono mu w 1908 roku potężny Peterwardein (Petrovaradin) w Sławonii, który nazywano ''Gibraltarem Dunaju''. Po roku otrzymał nowe stanowisko – dowódcy twierdzy Komarom na Węgrzech.
W 1911 r. Kuk awansował na stopień Feldmarschalleutnanta, czyli generała dywizji.
Wreszcie w 1912 roku otrzymał dowództwo nad najsilniejsza twierdzą północnych rejonów monarchii – Kraków.

Urzędował wówczas na przeciw kościoła św. Piotra i Pawła, przy ul. Grodzkiej 57, a następnie przy pl. św. Marii Magdaleny 2. Tu znajdował się jego sztab, który ocalił miasto w listopadzie 1914 roku. Jego szefem był major Stanisław, Szeptycki, późniejszy generał Niepodległej Polski.

Wobec oznak nieuchronnej i rychło nadciągającej wojny – nowy dowódca znakomicie przygotował twierdze do obrony, w czym pomagało mu zjednanie sobie jej mieszkańców przez ostentacyjne okazywanie sympatii rodzącym się polskim stowarzyszeniom paramilitarnym, które wspierał wszelkimi środkami. Początek wojny nie zapowiadał jednak dramatycznych wydarzeń, które miały się niebawem rozegrać. Armie C. i K, zwyciężyły Rosjan pod Kraśnikiem i Komarowem i walki toczyły się z dala od Krakowa. Jednak sytuacja zmieniła się bardzo szybko. Września 1914 roku upadł Lwów, zaś 12 września zakończyła się niepowodzeniem krwawa próba jego odzyskania. Rosjanie oblegli Twierdzę Przemyśl i szli naprzód docierając aż do linii Dunajca. W październiku Kontrofensywa austro-wegierska odrzuciła wroga na linię Sanu i odblokowała Przemyśl, lecz wkrótce załamała się wobec miażdżącego kontrataku Rosjan – nazywanego w historii „walcem Parowym. Ogromne masy rosyjskich wojsk parły niepowstrzymanie naprzód wydzierając Austro-Wegrom kolejne miasta i przybliżając się nieubłaganie do Krakowa, który w ich planach odgrywał szczególną rolę.

Ewentualne zdobycie twierdzy otwierało, bowiem drogę na Śląsk, Morawy i dalej do serca monarchii – Wiednia. Dowództwo austro-węgierskie pragnąc temu zapobiec opracowało plan wielkiej bitwy obronnej, która miała się rozegrać miedzy Częstochową, a Karpatami. Centralnym punktem przyszłych zmagań miała się stać broniona przez Kuka Twierdza Kraków.

Zażarte walki trwały nieomal miesiąc od połowy listopada, aż do połowy grudnia 1914 roku. Najpierw od północy zaatakowała Kraków 9 armia generała Leczyckiego. Zagrożone zostały wówczas północno wschodnie forty twierdzy, lecz rychłe kontruderzenie z wydatnym udziałem załogi twierdzy odrzuciło Rosjan za rzekę Szreniawę. Następnie na początku grudnia podeszła od południowego wschodu 3. Armia Rosyjska generała Radki Dimitriewa .

W życiu generała Kuka wybiela godzina chwały. Na jego rozkaz ogromna większość załogi twierdzy krakowskiej została skoncentrowana na linii obrony we wsiach: Prokocim - Piaski - Kosocice - Rajsko, działając w oparciu o forty w Kosocicach i Rajsku. 5 grudnia Rosjanie opanowali wzniesienia ( wzgórze Kaim)dominujące nad okolicą, z których można było ograna wzrokiem cała twierdze i miasto -

6 grudnia 1914 r. generał Kuk zarządził kontratak nakazując odbić je za wszelka cenę. Dramatyczne boje zakończyły się sukcesem załogi twierdzy, która nie tylko odzyskała tą strategiczną pozycje, lecz zepchnęła Rosjan w kierunku wschodnim opanowując wzgórza dominujące nad zajęta przez nich Wieliczką. Wróg stracił inicjatywę i nie był już w stanie po raz trzeci zagrozić miastu i twierdzy, zaś w kilka dni później poniósł decydująca klęskę w bitwie pod Limanową i musiał zwinąć front w kierunku Tarnowa.

W czasie trwania zagrożenia generał Kuk zachował absolutny spokój i pogodę ducha, która udzielała się nie tylko żołnierzom, lecz również całej ludności miasta, która idąc za przykładem komendanta prowadzili swe codzienne zajęcia i pełniła obowiązki nie zważając na przelatujące pociski i diaboliczny ryk artylerii.

Gdy po odparciu wroga delegacja mieszkańców dziękowała komendantowi za skuteczna obronę, ów zdobył się na rzadki gest wzajemnej pochwały wysoko oceniając odwagę mieszkańców i zaufanie, jakim obdarzyli wojska broniące życia i mienia mieszkańców.

W uznaniu bohaterskie j skutecznej obrony twierdzy i miasta 5 lutego 1915 r. Karl Kuk został awansowany na stopień Feldzeugmeister (generała broni).
Wyrazem szczególnej więzi łączącej komendanta z mieszkańcami było uroczyste odsłonięcie pamiątkowego obelisku na wzgórzu Kaim – w najdalszym punkcie zachodniego zasięgu wojsk rosyjskich.
Odbyło się to w obecności gen. Kuka, biskupa krakowskiego księcia Adama Stefana Sapiehy, prezydenta miasta Juliusza Lea.

W następnym roku czekał Kuka nowy awans i zaszczyt: 21 kwietnia 1916 został mianowany generałem - gubernatorem wojskowej okupacji austro - węgierskiej w Królestwie Polskim z siedzibą w Lublinie. Wybór nie był przypadkowy. Kuk zdobył sobie w Krakowie sympatię Polaków, a była ona jak się wydaje wzajemna, gdyż nowy gubernator natychmiast przystąpił do repolonizacji zajętej części kraju. Uprawnienia cywilnej władzy znajdującej się w rękach Polaków zostały wydatnie rozszerzone, zaś nowy gubernator mino ciężkich uwarunkowań politycznych i aprowizacyjnych okazywał Polakom stale i niezmiennie dobra wole i życzliwość.
Gdy 5 listopada 1916 roku proklamowano w Warszawie powstanie niezależnego państwa polskiego, co oznaczało przekreślenie wszelkich dotychczasowych układów rozbiorowych przez państwa centralne –Karl Kuk był właśnie tym,, który podpisał historyczny dokument w imieniu cesarza Franciszka Józefa I. Na stanowisku gubernatora popierał nadal Polaków wkładając wiele trudu w tworzenie polskich oddziałów wojskowych (tzw. Polnische Wehrmacht).

W kwietniu 1917 roku po osiągnięciu wieku emerytalnego zastąpiono go na tym stanowisku Polakiem Stanisławę Szeptyckim, który paradoksalnie nie przyczynił się w równym stopniu jak jego poprzednik do budowy wzajemnego zaufania miedzy władzami i ludnością cywilna terenów okupowanych.

Choć pasją Kuka była artyleria, to przejawiał on i znaczne zainteresowania literackie i artystyczne. Pod pseudonimem Karl Willen napisał rozprawę o „Fauście
” Goethego” i pasjonował się architektura zabytkowa Wiednia i Krakowa.

Niesłusznie zapomniany i niedoceniony bohater obrony Krakowa i wielki przyjaciel Polaków zmarł w Wiedniu 26 listopada 1935 roku.