www.viribusunitis322012.fora.pl

Viribusunitis

http://www.youtube.com/watch?v=AMvpBfNO-VI&feature=related

Ostatni admirał floty austro-węgierskiej i międzywojenny regent Królestwa Węgier Miklós Horthy był i jest nadal czołową postacią i symbolem międzywojennych Węgier. Politolodzy uważają go za pierwszego z europejskich dyktatorów autorytarnych, chociaż trudno tak określić jego władzę. Nie była ona bowiem skutkiem zamachu stanu, wojskowego puczu ani obalenia władzy konstytucyjnej. Przeciwnie – pochodziła z wyboru parlamentu, a żaden punkt konstytucji nie został przez Horthy’ego złamany. Horthy nie założył też żadnej partii rządowej ani nie opierał się na organizacjach paramilitarnych i nie stworzył żadnej specjalnej tajnej policji, polegając jedynie na konstytucyjnych organach sprawiedliwości. Swoją pozycję w państwie zawdzięczał sławie bohatera wojennego oraz temu, że jego konserwatywno-nacjonalistyczne poglądy podzielał ogół ówczesnych Węgrów.

Życie
Horthy urodził się w bogatej szlacheckiej rodzinie kalwińskiej w Kenderes. Od dziecka przeznaczano go do kariery wojskowej. Ukończył Wojskową Szkołę Morską w Fiume (Rijeka). W młodości był honorowym adiutantem Franciszka Józefa I. W czasie I wojny światowej jako dowódca eskadry odniósł wspaniałe zwycięstwo morskie nad aliantami (flota włosko-brytyjska) w cieśninie Otranto. To przyniosło mu tytuł admirała floty austro-węgierskiej i sławę bohatera wojennego. Po wojnie powrócił do pogrążonego w chaosie kraju i niebawem zorganizował kontrrewolucję przeciwko komunistycznej dyktaturze Béli Kuna.
Wkrótce, w 1919 r., został głównodowodzącym armii węgierskiej, a rok później Zgromadzenie Narodowe wybrało go regentem kraju. Jako regent dwukrotnie przeciwstawiał się objęciu władzy przez byłego króla i cesarza Karola IV (I), co skłóciło go ze środowiskami legitymistycznymi, choć w rzeczywistości było koniecznością chwili. Ostatecznie Horthy, wykorzystując swą popularność, zbudował na Węgrzech system konserwatywno-autorytarny znacznie mniej liberalny od istniejącego przed wojną. Głównym filarem jego władzy stała się niezbyt liczna, lecz wierna mu armia zawodowa oraz rzesza niezamożnej węgierskiej szlachty (gentry) pozostająca w poprzednim okresie w politycznym cieniu arystokracji. Horthy cieszył się też poparciem zamożnego i średniozamożnego chłopstwa, a w czasie rządów Bethlena zyskał poparcie grup związanych z przemysłem.
System jego rządów nazywa się często dyktaturą, chociaż regent nigdy nie zlikwidował ani nawet nie ograniczał prawnie systemu wielopartyjnego i nigdy nie dopuścił do nieobecności jakiejś grupy opozycyjnej w sejmie. Natomiast starał się rożnymi metodami o to, aby opozycja nie zanadto urosła w siłę, a parlament nie wydawał ustaw sprzecznych z jego zamiarami. Władzy nie sprawował nigdy bezpośrednio, lecz zwykle dobierał sobie odpowiednich ludzi na stanowisko premiera, starając się zawsze o ich legalne powoływanie na drodze parlamentarnej (odstępował od tego jedynie w czasie wojny).

Horthy w czasie Drugiej WŚ. Sprawa polska na Węgrzech.

W 1938 roku Horthy odmówił udziału w ewentualnej interwencji zbrojnej przeciw Czechosłowacji, tłumacząc, że wszelkie starania rewizjonistyczne mogą mieć miejsce jedynie na drodze pokojowej. Żądania terytorialne wysunął dopiero w trakcie konferencji monachijskiej, uważając, że nie ma powodu, aby pozostawiać pod obcym panowaniem półtora miliona Węgrów żyjących w Czechosłowacji, skoro mocarstwa dały taki przywilej Niemcom. Tzw. pierwszy arbitraż wiedeński dał wówczas Węgrom dzięki poparciu Mussoliniego pas przygraniczny zamieszkany wyłącznie przez ludność węgierską. Wbrew Niemcom Węgry znalazły się od razu w konflikcie z nowo powstałą Słowacją – zwasalizowaną przez Hitlera i niebawem wysunęły pretensje do Rusi Karpackiej, usiłując uzyskać w ten sposób wspólną granicę z Polską. Takie rozwiązanie było nie na rękę Niemcom, które z pewnością wolałyby w Rusi Karpackiej widzieć marionetkowe państewko wrogie Polsce i w razie konfliktu zbrojnego umożliwiające atak w kierunku Lwowa. Mimo różnych przeszkód i stawianych przez Niemców warunków, Węgrzy zrealizowali swoje dążenie 15 III 1939 roku, osiągając w ten sposób pożądaną granicę z tradycyjnym polskim sojusznikiem. Przy tej okazji doszło też do konfliktu zbrojnego z protegowaną przez Niemcy Słowacją. Wspólna granica z Polska okazała się zresztą we wrześniu 1939 roku wręcz zbawienna dla Polaków, bo dzięki niej kilkaset tysięcy polskich uchodźców wojskowych i cywilnych mogło znaleźć na Węgrzech bezpieczne schronienie, zaś wielka rzesza polskich żołnierzy mogła zostać przerzucona na Zachód i kontynuować walkę u boku sojuszników [akceptuję propozycję.
Kolejnym zgrzytem między reżimem Horthy’ego a państwem Hitlera stała się sprawa polska w 1939 roku. Pomimo przynależności do paktu antykominternowskiego Węgry zdecydowanie nie tylko odmówiły udziału wojnie przeciw Polsce, ale także uniemożliwiły Niemcom planowane uderzenie na zaplecze Rusi Karpackiej i nie zezwoliły nawet na tranzyt niemieckich materiałów wojennych drogą kolejową biegnącą przez terytorium węgierskie. Natomiast umożliwiły tysiącom polskich uchodźców wyrwanie się ze śmiertelnej pułapki zastawionej na nich przez Hitlera i Stalina. Wyraźnie nie na rękę Niemcom były również względy okazywane polskim uchodźcom przez regenta Horthy’ego i rząd Telekiego (z jego to inicjatywy utworzono nawet specjalne ministerstwo do spraw polskich, na czele którego stanął József Antall – ojciec późniejszego pierwszego nie komunistycznego premiera Węgier po 1989 roku). Również nie na rękę Niemcom było wysunięcie przez Węgry w 1940 r. roszczeń terytorialnych wobec Rumunii, w momencie gdy ta właśnie przechodziła do strefy wpływów niemieckich.
Od 1942 poszukiwał sposobu wyjścia Węgier z wojny prowadząc nieustannie tajne rokowania z Anglią i Stanami Zjednoczonymi, które podtrzymywały je pomimo ich nierealności ( w świetle porozumienia tzw. Wielkiej Trojki – cala środkowa Europę „odpuszczono Związkowi Sowieckiemu) prowadząc przewlekła grę na zwłokę.
Po wykryciu tych kontaktów przez wiad. niemiecki, Hitler zaprosił Horthy’ego do Niemiec i grożąc mu bezpośrednio wojną wymógł zmianę rządu i zgodę na częściowa okupacje kraju. Wkroczenie Niemców i ich aparatu policyjnego oznaczało koniec samodzielności Węgier, likwidacje polskich placówek dyplomatycznych i instytucji, oraz zagładę węgireskich Żydów. Interwencje Horthy'ego na rzecz wstrzymania „akcji wysiedleńczej” nie porzyniosly żadnego rezultatu, choć rozmaite działania władz węgierskich zdołały ocalić kilkadziesiąt tysięcy ludzi. W sierpniu 1944 roku Horthy zdołał obalić zainstalowany przez Niemców rząd premiera i odzyskał na krotko pełnie władzy. Wobec zerwania przez Rumunie przymierza z Niemcami i zaatakowania przez Rumunów Siedmiogrodu – Horthy zarządził ostatnią samodzielna akcję wojsk węgierskich – kontrofensywę, która zakończyła się opanowaniem czesci południowego Siedmiogrodu. Następnie wstrzymał działania wojenne i zawarł zawieszenie broni z Sowietami, ponieważ uważał, że rokowania będą skuteczniejsze i korzystniejsze, jeśli lad zostanie zawarty zanim wojska radzieckie wkroczą na Węgry.
Wprowadzenie układu w życie spotkało się jednak z niepowodzeniem, Niemcy uprzedzili zaplanowana akcje zabezpieczającą zarządzona przez Horthy'ego, opanowali Budapeszt i zmusili regenta do abdykacji. Uwieziony przez nich Horthy został wywieziony do Bawarii i pozostawał internowany do czasu uwolnienia go przez wojska amerykańskie. Po wojnie osiadł w Portugalii gdzie zmarł 9 II 1957. Ostatnim publicznym wystąpieniem byłego regenta było przemówienie do narodu węgierskiego nadawane w czasie powstania 1956 roku przez zachodnie rozgłośnie radiowe. Dla opcji lewicowej i liberalnej – Horthy pozostał faszystą i wspólnikiem Hitlera, natomiast węgierscy uważają go za bohatera narodowego niezłomnie danego do odbudowy państwa i obrońcę niezależności Węgier zagrożonej przez hitlerowskie Niemcy w czasie drugiej Wojny Światowej.

Podsumowanie i ocena rządówHorthy’ego:

Rządy regenta dzielą się na trzy etapy. W pierwszym nazywanym „czasami konsolidacji narodowej” stanowisko premiera sprawował przez dziesięć lat zdolny ekonomista zwolennik gry wolnorynkowej Istvan Bethlen, mający za zaplecze polityczne Partię Drobnych Posiadaczy. Odbudowano wówczas gospodarcze podstawy kraju i przywrócono pokój społeczny. W drugim okresie stanowisko premiera sprawował zwolennik korporacjonizmu – Gyula Gömbös, który uporał się ze skutkami wielkiego krysysu i za pomocą Włoch wyrwał Węgry z wrogiej obręczy Małej Ententy, lecz nieuchronnie przybliżył je politycznie do państw faszystowskich. W trzecim okresie (bezpośrednio przedwojennym i wojennym) Horthy powoływał do władzy rozmaitych polityków (najważniejsi z nich to: Teleki i Kállay, którzy zrealizowali częściowo rewizję granic trianońskich (odzyskanie południowej Słowacji, Rusi Karpackiej, północnego Siedmiogrodu i Bacski), usiłując jednocześnie zachować maksymalną niezależność wobec dominującej wówczas III Rzeszy (zwłaszcza w sprawach dotyczących Polski i Polaków). Polityka ta zakończyła się ostatecznie obaleniem regenta przez Niemców i zastąpieniem jego autorytarnego i konserwatywnego systemu przez totalitarny system narodowo-socjalistyczny, zmieciony następnie w wyniku działań wojennych przez armię sowiecką.

Poglądy i programy
Horthy nigdy nie był teoretykiem polityki, lecz człowiekiem czynu. Jego poglądy i programy znamy głównie z pozostawionej przez niego autobiografii (Horthy 1953).
Ideałem politycznego bytu były dla niego tradycyjne Węgry, żyjące według odwiecznych praw w historycznych granicach. Właściwym środowiskiem dla człowieka jest wspólnota narodowa powstała w długim procesie historycznym, oparta na wzajemnej zależności praw i obowiązków, zaś podstawą tej wspólnoty jest tradycyjna rodzina żyjąca według niezmiennych wartości. Najwłaściwszą formą ustrojową jest dla Horthy'ego monarchia, której symbol (Korona św. Stefana) jednoczy cały naród wokół wspólnych wartości i idei. Wartości te mają niewątpliwie korzenie religijne, lecz Horthy jako kalwin nie przeznacza dla organizacji religijnej żadnej roli i traktuje weszelkie religie jedynie jako czynnik wychowawczy i moralny. Podział społeczny na klasy jest naturalny, lecz powinien służyć ogólnemu dobru, a dostęp do różnych klas społecznych nie może być zamknięty. Awans do klasy wyższej powinien się odbywać poprzez zasługi wobec narodu. Aby umożliwić ten awans, Horthy stworzył specjalną warstwę społeczna (vitézseg) powstałą poprzez dar ziemi z dóbr narodowych i nadanie honorowego tytułu bohaterom wojennym i innym osobom zasłużonym dla państwa. Istnienie klas społecznych nie oznacza oczywiście naruszenia zasady równości wobec prawa obowiązującej już od XIX wieku, lecz powinno działać mobilizująco i wychowawczo na przedstawicieli klas wyższych. Dobrem narodowym jest zresztą nie tylko ziemia, ale także nauka, przemysł, handel i sztuka. Obowiązkiem każdego Węgra jest działać dla powiększenia dorobku narodowego, a jednocześnie dbać o własny dobrobyt.
Najważniejszym zadaniem politycznym Węgier na przyszłość jest wyzwolenie rodaków cierpiących ucisk w państwach sukcesyjnych i odebranie utraconych ziem, natomiast w chwili bieżącej konieczne jest utrzymywanie kontaktu z oderwanymi rodakami i podtrzymywanie ich narodowego ducha. Myśl Horthy’ego nie poświęca wiele uwagi mniejszościom narodowym, które tak bardzo zajmowały polityków XIX wieku, ponieważ problem ten został w zasadzie rozwiązany przez wynik I wojny światowej, która nie pozostawiła wśród Węgrów zwartych mniejszości, natomiast z samych Węgrów uczyniła uciśnioną mniejszość w innych państwach. Gdyby jednak Węgry powróciły do dawnych rozmiarów, z pewnością Horthy nawiązałby do ułożenia stosunków z mniejszościami na zasadzie narodu politycznego.
Ze stosunkiem do mniejszości wiąże się też, rzecz jasna, stosunek do Żydów. Udział tego narodu w niesławnej pamięci rządzie Béli Kuna i w stosowanych przez niego represjach i zbrodniach zmienił spojrzenie Węgrów na tę mniejszość. W odróżnieniu od narodowych polityków XIX wieku, którzy widzieli w Żydach pożyteczną grupę, którą można szybko zasymilować (wyobrażano sobie wówczas że odrębność pozostanie tylko na płaszczyźnie religijnej, co w wielowyznaniowym społeczeństwie węgierskim było normą), teraz zaczęto ich postrzegać jako element obcy – zagrażający integralności narodowej i niesolidaryzujący się z ideałami Węgrów. Obciążano ich też winą za to, że Węgry poniosły stratę większa niż im przeznaczono, ponieważ państwa sąsiednie przedstawiły swój atak jako interwencję antykomunistyczną i usprawiedliwiły tym dokonaną grabież. Ponadto Żydzi znacznie lepiej niż pozostałe grupy ludności znieśli obydwa kryzysy ekonomiczne (powojenny i kryzys lat trzydziestych). Nic więc dziwnego, że społeczeństwo węgierskie odnosiło się teraz do tego narodu z niechęcią, a niektóre jego odłamy – wręcz z nienawiścią. Horthy też podzielał tę niechęć i uważał, że należy postawić przed społecznością żydowską pewne bariery, które sprowadziłyby jej znaczenie do rozmiarów proporcjonalnych do liczebności Żydów. Jednakże myśl o ogólnych prześladowaniach wszystkich Żydów czy o „ostatecznym” załatwieniu ich problemu przez przymusową emigrację lub wymordowanie narodu były mu całkowicie obce. Dał temu zresztą wielokrotnie wyraz w czasie II wojny światowej, hamując lub wręcz sprzeciwiając się eksterminacji Żydów.
Myśl Horthy’ego była przeciwna wszelkim skrajnościom politycznym. Komunizm był zły, gdyż według regenta niszczył solidaryzm społeczny, burzył tradycyjne struktury i prowadził Węgrów do zagłady. Podobnie niechętnie odnosił się do narodowego socjalizmu, jako ideologii opartej na nowych, niesprawdzonych i wrogich tradycji pomysłach i uderzającej w węgierskie wartości moralne. Dlatego też regent darzył zaufaniem polityków konserwatywnych, szanujących tradycyjne wartości (Bethlen, Teleki, Káallay), nieufnie traktował „szukającego nowego ładu” Gömbösa, zaś zdecydowanie wrogo fanatyka Száalasiego, którego myśl uważał za niebezpieczną mrzonkę.
Poglądy polityczno-społeczne Horthy’ego i związanych z nim konserwatywnych polityków najlepiej charakteryzują słowa wypowiedziane przez najbliższego duchowo regentowi premiera Bethlena: „Demokracja nie może oznaczać ślepej władzy nieokrzesanych mas. Prawdziwa demokracja zapewnia przewodnictwo klasom wyższym. Demokracja, która nie waży się wypowiadać, że do przewodnictwa w niej powołana jest inteligencja, to nie jest demokracja, lecz demagogia”
W polityce zagranicznej według Horthy’ego nie należy poświęcać celów zasadniczych dla doraźnych sukcesów, lekceważyć starych sojuszy (np. z Polską) czy narażać interesu narodu dla celów obcych mocarstw (stąd jego niechęć do wejścia w wojnę po stronie Niemiec).

Film biograficzny : "Regent"
http://www.youtube.com/watch?v=1pxP2QWo43Q&feature=related
Linki:

http://www.youtube.com/watch?v=uRcRapmCBPY&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=wnDYxpx5WP8&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=r1XLU7-e4EU
http://www.youtube.com/watch?v=Ur_yIrhEsTY&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=FKRxQ3OiS18&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=fJDa1XThkoM&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=QsruFvtwh9g
http://www.youtube.com/watch?v=NIu3kKyXSC0&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=WJ7dseMueyg&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=QJSdlHL440Q&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=oic3V5RSCfg&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=7hGZ1-Y4PeM&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=eCg3VtAljM4&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=krNXnVN26ws&feature=related

szent istvan

W miejscowości GYOR znajdował się obóz dla polskich żołnierzy ,którzy po tragicznym wrześniu 1939 r zostali tam internowani.W zeszłym tzn.2011 r. władze miasta i miejscowa POLONIA z p.Markiem Rakiem na czele doprowadzili do restauracji cmentarza na którym złożone zostały prochy zmarłych oraz zamordowanych przez wkraczające wojska sowieckie żołnierzy polskich.Ta drogą składam im serdeczne podziękowania.Właśnie dzięki Admirałowi HORTHY żołnierze polscy mogli przebywać w zupełnie znośnych, a nawet dobrych warunkach , na wygnaniu. Władze obozowe niekiedy patrzyły ,,przez palce,, na ucieczki specjalistów wojskowych i zwykłych żołnierzy. Niestety w obozach niemieckich i sowieckich sytuacja była zupełnie inna, raczej powiedziałbym ,tragiczna. Za to właśnie powinniśmy być wdzięczni Węgrom nawet do dnia dzisiejszego.

Viribusunitis

Dziękuję za ten, jakże potrzebny pot! Sprawa jest bliska mojemu sercu.
W obozie GYOR był również po wrześniu 1939 internowany krotko mój, nieżyjący już niestety tato, który z trudem wyrwał się ze Lwowa w dniu jego kapitulacji przed Bolszewikami i po dwóch dniach dołączył do jednego z oddziałów polskich przekraczających granicę węgierską na Przełęczy Tatarskiej. .