www.viribusunitis322012.fora.pl

Viribusunitis

Jest to potoczna nazwa części cesarskiej monarchii Habsburgów, wyodrębniona po ugdzie z Węgrami w 1867 roku, która podzieliła jednolite dotychczasowe Cesarstwo Austriackie na dwie luźno powiązane części zwane pospolicie od granicznej rzeki Leuthy (węg.Lajtá, pol. Litawa) : Przedlitawią i Zalitawią. Oficjalna nazwa części austriackiej brzmiala”:
Królestwa i Kraje w Radzie Państwa Reprezentowane (niem. Die im Reichsrat vertretenen Königreiche und Länder), Przedlitawia, Cislitawia (niem. Cisleithanien, węg. Lajtántúl) .. Stolicą Przedlitawii był Wiedeń. Stolicą Zalitawii – Badapeszt.
Przedlitawia posiadała swój dwuizbowy parlament zwany Radą Państwa. Na czele rządu stał premier, powoływany przez Cesarza i rządzący w oparciu o większość tworzoną w zróżnicowanym nie tylko politycznie, ale też narodowo parlamencie.
Przedlitawia dzieliła się na kraje koronne majce różny status; królestw, księstw, malgrabstw i krajów. Nie mialo to jednak faktycznego znaczenia, gdyż prawnie były one sobie równe.
Przedlitawia dzieliła się na 15 krajów koronnych:
1. Królestwo Czech,
2. Królestwo Dalmacji,
3. Arcyksięstwo Austrii przed Anizą
4. Królestwo Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim, Księstwem Oświęcimskim i Księstwem Zatorskim (potocznie: Galicja)
5. Arcyksięstwo Austrii za Anizą (Górna Austria)
6. Księstwo Karyntii (Karyntia)
7. Księstwo Krainy (Kraina, więksośc dzisiejszej Słowenii)
8. Margrabstwo Moraw (Morawy)
9. Kraj Vorarlberg (Vorarlberg)
10. Pobrzeże Austriackie (Triest, Gorycja, Gradyska, Istria)
11. Księstwo Salzburga (Salzburg)
12. Księstwo Styrii (Styria)
13. Księstwo Śląska (Śląsk Austriacki, tzn. Opawski i Cieszyński))
14. Książęce Hrabstwo Tyrolu (Tyrol)
W roku 1910 (ostatni spis przed wojną) Przedlitawia liczyła 28 571 900 mieszkańców. Największą grupą narodową byli Niemcy (9,950 mln) stanowiący niepełne 36% tej liczby (35,6%). W dalszej kolejności plasowali się Czesi (6,435 mln, 22,5 %) Polacy (4,967 mln ,17,3 %), Rusini (3,518 mln, 12,3 %) , Słoweńcy (1,252 mln, 4,4 %), Serbowie i Chorwaci (0,768 mln, 2,7 %), Włosi (0,768 mln, 2,7 %), Rumunii (0,275 mln, 1 %) i śladowe ilości Węgrów (0,010 mln, 0,03%)..